Strona startowa

Jednak w tym trudnym czasie dziejowej tragedii Polacy znaleźli w sobie siłę, zapał i odwagę by umocnić wewnętrzny fundament państwa. I choć łatwe do przewidzenia były skutki ogłoszenia Wiekopomnej Konstytucji majowej, nie zabrakło odwagi, męstwa i krwi by bronić Ojczyzny: piórem – przygotowując tekst Wielkiej Ustawy, ale także własną piersią, jak pod Zieleńcami wojska dowodzone przez Księcia Poniatowskiego, czy oddziały Kościuszki walczące pod Dubienką, a także żołnierze polscy dzielnie stający w polu nad Krzemieńcem czy na linii Bugu. Jednakże odwaga, poświęcenie, determinacja i wola walki to nie wszystko, gdy zabrakło zaopatrzenia, a wrogie wojska były w przewadze, sztyletem Brutusa okazała się Targowica – zainspirowana przez Potockiego – wymierzona przeciw reformom Konstytucji 3 Maja.

Rzeczpospolita za zryw narodowy zapłaciła ogromną cenę… Mimo Powstania Kościuszkowskiego nie udało się obronić ukochanej wolności; Austria, Rosja i Prusy podzieliły resztę terytorium Najjaśniejszej… niebawem nadszedł II Rozbiór Rzeczpospolitej… następnie III i dziejowa niewola sięgająca początku XX wieku…

Choć Konstytucja 3 Maja miała krótki żywot i nie osiągnęła zamierzonych rezultatów, a reforma państwa nie została doprowadzona do końca to jednak w świadomości i mentalności pokoleń Polaków oraz historii nowożytnego świata zapisała się złotymi zgłoskami. Była aktem doniosłym, ważnym i znaczącym w późniejszych losach Polskiego Narodu, został położony kamień węgielny siły moralnej narodu i porządku prawnego oraz odrodzonego życia zbiorowego w społeczeństwie. U podstaw Ustawy Zasadniczej z 3 Maja 1791 roku leżała przecież własna tożsamość narodowa Polski, jako kraju: z własną chlubną tradycją, bogatą historią, ogromnym wkładem w rozwój Europy i świata. Jednocześnie wkład kulturowy i historyczny Polaków łączył się w Ustawie Zasadniczej z wizjonerską wizją jej Ojców niosącą nową świeżość w myśl polityczną ówczesnej Europy, tworząc nową jakość porządku społecznego. Wymowne i znaczące są zapisy, które głosiły, że wszelka władza społeczności ludzkiej bierze swój początek z woli narodu. To stwierdzenie sformułowane przez twórców Konstytucji z 1791 r. dotykają najistotniejszych zagadnień polskiego. Twórcy Konstytucji 3-majowej byli świadomi tego, że naród jest podmiotem historii, twórcą struktur organizmu państwowego, że służyć należy interesowi narodowemu, a nie partii czy ideologii. Warto to uniwersalne przesłanie przypomnieć dziś na nowo.

Nasi przodkowie uchwalając Konstytucję dali wyraz swej mądrości oraz przywiązaniu do demokratycznych zasad i wartości rządzących społeczeństwem: do wolności i suwerenności, równości i braterstwa. Jednym, należnym okazaniem im szacunku za to wielkie dzieło jest wierność tym wartościom.